Οι πρόσφατες δημόσιες καταγγελίες από Κομίνη και Παπαπέτρου για απειλές βίας απέναντι στους ίδιους και τις οικογένειές τους καθώς και ο σοβαρός τραυματισμός αστυνομικού σε αγώνα βόλεϋ έχουν φέρει στο προσκήνιο το θέμα της διαιτησίας και της βίας. Όσον αφορά στους ίδιους τους διαιτητές, το ότι υπάρχουν διάφοροι που είτε επειδή τα πιάνουν άμεσα, είτε επειδή θεωρούν αυτοσυντήρηση την εύνοια απέναντι σε κάποιες ομάδες στον διεφθαρμένο χώρο του Ελληνικού ποδοσφαίρου, είτε επειδή είναι και οι ίδιοι οπαδοί κάποιων ομάδων εφαρμόζουν επιλεκτικά τους κανονισμούς είναι γεγονός. Μπορεί στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό να μην είναι αποδείξιμο σε νομικό επίπεδο όμως για καθέναν που ασχολείται με το χώρο είναι προφανές ότι δεν είναι όλα τα λάθη τους “ανθρώπινα”, όπως είθισται να λέγεται. Ο όρος αυτός δεν μου αρέσει γιατί είναι εξ ορισμού λανθασμένος. Διότι και η δωροδοκία και η αυτοσυντήρηση και ο οπαδισμός είναι και αυτά ανθρώπινα. Επομένως και τα “μη ανθρώπινα” λάθη είναι και αυτά στην πραγματικότητα ανθρώπινα. Η ουσία είναι ότι ό,τι και να γίνει, αυτά τα προβλήματα θα συνεχίσουν να υπάρχουν στους διαιτητές. Όπως θα γίνεται και στους δικαστές και τους αστυνομικούς και τους γιατρούς και την κοινωνία γενικότερα. Και βέβαια στους αθλητικογράφους οι οποίοι, τουλάχιστον στην Ελλάδα, παίζουν τεράστιο ρόλο στην έξαρση της βίας. Το ερώτημα είναι τι μπορούμε να κάνουμε ως πολιτεία για να καταστείλουμε όσο γίνεται τα διαιτητικά λάθη αλλά και τα ψεύδη, τις ανακρίβειες, την άγνοια, και τη μισαλλοδοξία η οποία χαρακτηρίζει την αθλητικογραφία στην Ελλάδα που υποδαυλίζει και καλλιεργεί το φανατισμό στον οπαδικό χώρο.
Με τον όρο “πολιτεία” δεν αναφέρομαι μόνο στην Ελληνική κυβέρνηση αλλά και στη FIFA (με τον όρο “FIFA” σε αυτό το άρθρο θα εννοώ και την UEFA και την ΕΠΟ που λειτουργούν υπό την αιγίδα της). Η Ελληνική κυβέρνηση έχει προφανώς μεγάλες ευθύνες στο ότι συντηρεί και καλιεργεί ένα σύστημα που βασίζεται στη διαπλοκή, τη διαφθορά, και την άνιση αντιμετώπιση ομάδων και πολιτών. Σε αυτό όμως το άρθρο θέλω να θίξω τις ευθύνες που βαρύνουν τον ίδιο το χώρο του ποδοσφαίρου. Στον οποίο το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι. Η FIFA, με την ασάφεια πολλών κανονισμών του ποδοσφαίρου δημιουργεί τις βάσεις για την ασυνεπή εφαρμογή τους. Το VAR είναι προφανέστατα ένα βήμα στη σωστή κατέυθυνση, όταν όμως ο ίδιος ο κανονισμός τον οποίον υποτίθεται ότι προσπαθούν να εφαρμόσουν οι διαιτητές και οι VAR αφήνει μεγάλα περιθώρια υποκειμενικής κρίσης στην εφαρμογή του, ανοίγει η πόρτα για όλα όσα προανέφερα. Μάλιστα στον κανονισμό για το χέρι, σε μια υποτιθέμενη προσπάθεια να διορθωθούν συνέπειες που αντίκειντο στο κοινό ποδοσφαιρικό αίσθημα αλλά και -υποτίθεται- για να κάνει τον κανονισμό πιο διαυγή, η FIFA εισήγαγε την έκφραση “A player is considered to have made their body unnaturally bigger when the position of their hand/arm is not a consequence of, or justifiable by, the player’s body movement for that specific situation.” η οποία δίνει στους διαιτητές τεράστιο περιθώριο υποκειμενικής κρίσης.
Οι κανονισμοί για το χέρι, τα άλλα φάουλ, και το όφφσάιντ, που είναι και οι πηγές των περισσοτέρων διαφωνιών, υποφέρουν από 2 ειδών προβλήματα. Το πρώτο είναι η περίπλοκη διατύπωση. Η γνώμη μου είναι πως οι κανονισμοί πρέπει να γίνουν αυστηρά ιεραρχικοί, δηλαδή να εξετάζονται οι διάφοροι παράγοντες ένας-ένας αντί για μαζικά που διευρύνει γεωμετρικά την υποκειμενική εφαρμογή τους. Π.χ., να αποσαφηνιστεί αν ένα εσκεμμένο χέρι είναι φάουλ ακόμα κι όταν είναι κολλημένο στο σώμα (όπως αυτό στο πιο πρόσφατο ΠΑΟΚ-Άρης). Αν συμβεί αυτό θα επιτρέψει όχι μόνο την απλοποίηση της διατύπωσής τους αλλά και την αναπαράσταση κάθε κανονισμού με ένα yes/no decision tree (ναι/όχι δέντρο απόφασης – συγχωρέστε με αν υπάρχει πιο δόκιμος ελληνικός όρος), έναν τυφλοσούρτη δηλαδή που θα έδινε πάντα τη σωστή απόφαση αν του δινόταν οι σωστές ναι/όχι αποφάσεις στα επί μέρους σκαλοπάτια/κλαδιά. Π.χ., για το αν ένα χέρι είναι φάουλ:
Διευκρινίζω εδώ πως το παραπάνω είναι δική μου ερμηνεία του κανονισμού 2022-2023 και το παραθέτω απλώς και μόνο ως παράδειγμα δομής και όχι περιεχομένου.
Νομίζω πως αυτή η μέθοδος θα μπορούσε να λύσει το σύνολο των θεμάτων με το χέρι και το όφφσάιντ. Το δεύτερο είδος προβλήματος έχει να κάνει με τα φάουλ επαφής και επικίνδυνου παιγνιδιού χωρίς επαφή. Εκεί δηλαδή που δεν είναι θέμα ναι/όχι, δηλαδή ακούμπησε/δεν ακούμπησε, ήταν πιο μπροστά/δεν ήταν, αλλά θέμα ποσοτικό και, υπό τις παρούσες συνθήκες, πολύ πιο υποκειμενικό. Σε αυτά νομίζω πως η λύση στο μέλλον θα δωθεί από την τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence) και τη μηχανική μάθηση (machine learning) με τη σύγκριση κάθε φάσης με ένα αρχείο εκατομμυρίων φάσεων οι οποίες θα έχουν χαρακτηριστεί εκ των προτέρων από κάποια διαιτητική επιτροπή της FIFA ως φάουλ ή μη φάουλ. Ας λύσουμε όμως πρώτα αυτά που μπορούν να λυθούν πάραυτα, αρκεί να υπάρχει η βούληση. Κι αφού η ίδια η FIFA δεν φαίνεται να έχει τη βούληση από μόνη της, ευελπιστώ κάποια κρατική οντότητα να τους πάει στα δικαστήρια, όπως είχαν κάνει to 2015 οι ΗΠΑ με τις κατηγορίες της παράνομης δωροληψίας και του ξεπλύματος χρήματος που οδήγησαν και στην απομάκρυνση του Sepp Blatter.
Και πάμε τώρα στους αθλητικογράφους. Άκουγα ένα podcast πρόσφατα και έλεγαν πως είναι άγραφος νόμος να μη κατονομάζονται συνάδερφοί τους που γράφουν ή λένε μ…ες και τέτοια. ‘Ενα είδος omertà δηλαδή. Μπορεί να πει κανείς πως ήδη τρωγόμαστε, αν αρχίσουν κι αυτοί να μαλώνουν προσωπικά μεταξύ τους, ζήτω που καήκαμε. Ίσως να είναι έτσι. ‘Ομως με το παρόν καθεστώς που ο καθένας γράφει το μακρύ του και το κοντό του και άλλοι διαβάζουν μόνον τους μεν και άλλοι μόνον τους δε και φανατίζονται έχοντας ο καθένας ενημερωθεί μόνο για ένα alternative truth (εναλλακτική αλήθεια) δεν γίνεται δουλειά και τα πράγματα θα χειροτερεύουν συνεχώς. Όπως και με τους διαιτητές, οι λόγοι μπορεί να διαφέρουν. Άλλος μπορεί να είναι υπόλογος στον εργοδότη του και να φοβάται για τη δουλειά του, άλλος να εξαρτάται από τα clicks και τα likes και να μη θέλει να δυσαρεστήσει το κοινό του [Παρένθεση: αν και εγώ διαφωνώ μαζί τους, όπως θα δείτε παρακάτω, μπράβο στον Αντώνη Τσακαλέα και τον Νίκο Τοσκίτση που είπαν ευθαρσώς τη γνώμη τους ότι έπρεπε να μετρήσει το γκολ του Βόλου στο ΠΑΟΚ-Βόλος 1-0.], άλλος να είναι φανατισμένος και να παίρνει την αντίθετη θέση για την ίδια φάση ανάλογα με το τι συμφέρει την ομάδα του, και άλλος να είναι απλά άσχετος με τους κανονισμούς και επομένως κακός στο επάγγελμά του ή στο χόμπυ του.
Τι πρέπει να γίνει; Ένα από τα πράγματα που αγαπώ στις ΗΠΑ όπου ζω είναι η προσήλωση στην ελευθερία του λόγου η οποία δεν υπάρχει σε τέτοιο βαθμό στην Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα. Όμως, ακόμα και στις ΗΠΑ, υπάρχουν όρια. Π.χ., δεν δικαιούται κάποιος να αρχίσει να φωνάζει μέσα σε ένα σινεμά “Φωτιά! Φωτιά!” ενώ δεν υπάρχει φωτιά και είναι νομικά υπόλογος αν από τον πανικό τραυματιστεί ή σκοτωθεί κάποιος. Εγώ νομίζω πως συμβαίνει κάτι ανάλογο στο τι λένε και γράφουν οι αθλητικογράφοι. Αν και δεν είναι τα καλύτερα παραδείγματα ή χειρότερα ατοπήματα θα αναφέρω κάποια παραδείγματα από τον πρόσφατο αγώνα Κυπέλλου ΠΑΟΚ-Βόλος.
Το πρώτο είναι από τον ιστότοπο Sportdog.gr:
Έγραψαν κάποια ανακρίβεια; Όχι. ‘Ομως όταν το πρώτο γκολ που ακυρώθηκε υπήρξε όχι γιατί ήταν μια οριακή φάση…
… αλλά απλώς γιατί ο επόπτης προτίμησε να έχει το κεφάλι του ήσυχο και την άφησε να εξελιχθεί, όπως μπορούσε να κάνει σύμφωνα με τις οδηγίες, ποιος είναι ο λόγος αναφοράς σε αυτό; Είναι ρητορικό το ερώτημα. Αλλά αυτό το περιστατικό είναι ενδεικτικό του ύπουλου ρόλου που παίζουν διάφορα ΜΜΕ και αθλητικογράφοι οι οποίοι όχι απλώς συνεισφέρουν αλλά και αποσκοπούν στην υποδαύλιση των παθών.
Το δεύτερο είναι από την περογραφή του αγώνα από τον ιστότοπο gazzetta.gr:
Εδώ το επίμαχο (για μένα) σημείο είναι στην πρόταση “αλλά ο Περράκης στο VAR συμφώνησε με την απόφαση”. Το αντίθετο του “καλός” είναι το “κακός” ή το “μη καλός”; Είναι το “κακός” και το “μη καλός” συνώνυμα; Ο κάθε άνθρωπος που δεν είναι έξυπνος είναι βλάκας; Ο κάθε άνθρωπος που δεν είναι ψηλός είναι κοντός; Άλλο το “δεν διαφώνησε”, που έκανε και μάλιστα ορθώς ο Περράκης, άλλο το “συμφώνησε”! Ο κανονισμός του VAR αναφέρει
Επομένως, το ότι ο Περράκης δεν συνέστησε στον Ευαγγέλου να παέι στο μόνιτορ δε σημαίνει ότι συμφώνησε πως έπρεπε να είχε δωθεί φάουλ αλλά ότι θεώρησε ότι δεν υπήρχε καθαρό και προφανές λάθος του διαιτητή! Το ότι ο Μωραΐτης έσπρωξε από πίσω τον Vieirinha είναι γεγονός. Το αν για αυτό το σπρώξιμο έπρεπε να είχε δωθεί φάουλ είναι υποκειμενικό. Πώς μπορεί να επέμβει σε μια τέτοια φάση ο VAR; Αυτός όμως ο δημοσιογράφος, είτε από τσαπατσουλιά, είτε από άγνοια, είτε για άλλο λόγο γράφει ένα ανακριβές σχόλιο που κάποιοι μπορεί να ερμηνεύσουν ως “και οι 2 διαιτητές ήταν στημένοι για να ευνοήσουν τον ΠΑΟΚ”. Αυτά περίπου που είπε και ο Μπέος δηλαδή. Ο οποίος, πολύ βολικά, αμέλησε να αναφέρει πως ο Ευαγγέλου έπρεπε να είχε δώσει καθαρή 2η κίτρινη στον Carnette για πάτημα στον Κωνσταντέλια στο 37’01”:
Φάση την οποία, πολύ βολικά, δεν συμπεριέλαβε η COSMOTE TV στα highlights του αγώνα κι έτσι κάθε οπαδός ομάδας του ΠΟΚ που βασίζεται σε αυτά (πόσο μάλλον αυτοί που βλέπουν μόνο επιλεγμένες φάσεις που τους ταΐζουν τα δικά τους οπαδικά sites η ακούν ξεδιάντροπους σαν τον Νικολακόπουλο που γελούσε στον SPORT FM) ίσως του έχει μείνει ότι η διαιτησία δήθεν έσφαξε τον Βόλο (αφήνοντάς τον να παίζει με 11 αντί με 10 παίκτες από το 38′)! Όπως, κατά πάσα πιθανότητα, έχω κι εγώ ελλειπή εικόνα από όσους αγώνες ομάδων του ΠΟΚ δεν έχω παρακολουθήσει ολόκληρους.
Θα κάνω εδώ μια παρένθεση στο θέμα μου για να αναφερθώ στο γκολ του Βόλου που ακυρώθηκε για φάουλ του Μωραΐτη στον Vieirinha. Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι ορθώς δώθηκε φάουλ. Βλέπουμε εδώ ότι ενώ η μπάλα κατεβαίνει και έχει φτάσει 2 μέτρα πάνω από τους παίκτες, την κεφαλιά φαίνεται να κερδίζει ο Vieirinha.
Όμως ελάχιστα αργότερα, βλέπουμε το σώμα του να έχει φύγει μπροστά από το κεφάλι του, κατά πάσα πιθανότητα από το σπρώξιμο του Μωραΐτη, και να χάνει την κεφαλιά. Γι’αυτό και θεωρώ πως ήταν φάουλ και σωστά δώθηκε.
Δεν ισχυρίζομαι ούτε ότι ήταν καραμπινάτο φάουλ, ούτε ότι θα ήταν αυτό καθεαυτό “σφαγιαστικό” για τον ΠΑΟΚ να μη το δώσει ο Ευαγγέλου. Όμως, σε συνδιασμό με τη μη αποβολή του Carnette και τα υπόλοιπα σφυρίγματά του, θα θεωρούσα τη διαιτησία του στα όρια της σφαγιαστικής για τον ΠΑΟΚ αν δεν είχε δώσει φάουλ σε αυτή τη φάση. Όσο για τον ΠΑΟΚ που σιωπά αφήνοντας τον Μπέο και τον αθλητικό τύπο να εμφανίζει τον ΠΑΟΚ ευνοημένο, τι να πω; Ίσως θεωρούν πως αν σε σύρει κάποιος σαν τον Μπέο ή σαν τον Κούγια μαζί του στον βούρκο, μόνο λερωμένος μπορείς να βγεις και να το αποφεύγουν.
Θα κλείσω επανερχόμενος στην ευθύνη των αθλητικογράφων. Πρέπει να θεσπιστεί μια δομή που θα εγκαλεί εκείνους που γράφουν κατ’επανάληψη εμπρηστικά, υπερβολικά, ή ανακριβή δημοσιεύματα ώστε να υποστηρίξουν με λογικά επιχειρήματα τη θέση τους. Δεν είναι ούτε θεμιτό, ούτε ελευθερία του λόγου ένας άνθρωπος, πόσο μάλλον ένας επαγγελματίας, να βλέπει ΟΛΕΣ τις φάσεις υπέρ μίας ομάδας. Όπως εγώ έγραψα ότι δεν υπήρχε φάουλ του Crespo πριν το γκολ-όφφσάιντ του Henrique ή ότι ο Πασχαλάκης έκανε πέναλτυ στον Μασούρα με το σκορ στο 1-1 στον τελικό του 2021 ή ότι ο Vieirinha έκανε πέναλτυ με το σκορ στο 2-1 στο πρόσφατο Aberdeen-ΠΑΟΚ 2-3, ας τους δούμε κι όλους αυτούς που το παίζουν δημοσιογράφοι να παραδέχονται ευθαρσώς κάποιες διαιτητικές εύνοιες στην ομάδα τους. Το δημοσιογραφικό λειτούργημα δεν είναι μόνο “ελευθερία του λόγου” και άποψη (για την οποία ένας χαρακτήρας που υποδύετο ο Clint Eastwood είπε κάτι πολύ πετυχημένο) αλλά και υπευθυνότητα απέναντι στην αλήθεια, το αναγνωστικό κοινό, και την κοινωνία που υποφέρει τη συνεπακόλουθη βία. Να ξέρουν λοιπόν όσοι γράφουν δημοσίως ότι πρέπει να είναι σε θέση να δώσουν μια λογική εξήγηση γι’αυτά που γράφουν. Όχι σε νομικό επίπεδο αλλά σε επίπεδο δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Επικοινωνία: paokstats at yahoo.com
